Tại Việt Nam, bệnh ung thư vú chiếm tới 25% trên tổng số các bệnh ung thư thường gặp. Mỗi năm, có khoảng 11.000 ca mắc mới và hơn 4.500 trường hợp tử vong vì căn bệnh này, dù tỉ lệ phụ nữ Việt Nam mang gen ung thư vú rất thấp (chỉ khoảng 2%). Trong những năm gần đây, độ tuổi phụ nữ trong nước mắc bệnh ngày càng trẻ hóa. GS Nguyễn Bá Đức, nguyên Giám đốc bệnh viện K chia sẻ: “Trung bình phụ nữ Việt Nam mắc ung thư vú sớm hơn 10 năm so với các nước khác”. Có những trường hợp bệnh nhân chỉ mới 30 tuổi, thậm chí 20 hoặc còn là thiếu niên.
Ảnh: Getty Images
Điều này cho thấy, bệnh ung thư vú có thể tấn công phụ nữ ở mọi độ tuổi chứ không chỉ trung niên như quan niệm cũ. Nguyên nhân có thể là do môi trường ngày càng ô nhiễm, thực phẩm bẩn, thái độ chủ quan và thờ ơ với sức khỏe… Bằng chứng là hầu hết trường hợp bệnh nhân tại Việt Nam chỉ nhập viện khi bệnh đã ở gần giai đoạn cuối.
TS.BS Lê Thanh Đức, Trưởng khoa Nội 5, Bệnh viện K cho biết, ung thư vú là căn bệnh có thể điều trị khỏi hoàn toàn nếu được phát hiện sớm, điều trị kịp thời và đúng phương pháp. Phát hiện càng sớm thì việc điều trị càng đơn giản, tỉ lệ chữa khỏi cao và chi phí điều trị thấp. Bên cạnh đó, hiểu đúng và đủ về những cách phòng tránh bệnh cũng sẽ giúp bạn đối mặt với ung thư vú chủ động, hiệu quả hơn.
Sau đây là những cách phòng tránh bệnh ung thư vú cụ thể cho từng giai đoạn chính trong cuộc đời người phụ nữ. Bạn nên tham khảo không chỉ cho bản thân, mà còn cho tất cả thành viên nữ khác trong gia đình và vòng tròn bạn bè xung quanh.
Ảnh: Seth Macey
Trên dưới 30 tuổi
Theo nghiên cứu của Đại học Columbia, 95% các loại bệnh ung thư xảy đến do chế độ ăn kém lành mạnh và chất độc tích lũy trong cơ thể không được đào thải. Trong nỗ lực phòng chống ung thư nói chung và ung thư vú nói riêng, phụ nữ dưới 30 tuổi nên lưu ý những điều sau:
Xây dựng thói quen sống lành mạnh
Từ thời niên thiếu đến năm 20 tuổi, chúng ta có thể hình thành nhiều thói quen gây hại cho sức khỏe mà điển hình là uống rượu bia, hút thuốc lá và ăn vặt bừa bãi. May mắn là ở giai đoạn 30, bạn vẫn còn thời gian để thay đổi. Sống lành mạnh hơn có thể bắt đầu từ chế độ ăn ít đường; nhiều rau xanh, khoáng chất, vitamin và protein hữu cơ. Các chất kích thích nói chung nên được giảm thiểu, thay vào đó là nước lọc thuần túy. Bên cạnh chế độ ăn, bạn cũng nên siêng tập thể dục và vận động hơn.
Ảnh: Yayan Sopian
Giảm thiểu lượng độc tố xâm nhập vào cơ thể
Trong thời đại công nghiệp, ô nhiễm môi trường có thể hủy hoại bạn từng giờ từng phút. Hãy tự bảo vệ bản thân khỏi độc tố trong môi trường bằng những cách như: ăn thực phẩm sạch, sử dụng mỹ phẩm thiên nhiên, hạn chế sử dụng máy vi tính và điện thoại thông minh để tránh xa sóng điện từ. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể thực hiện liệu trình thải độc cơ thể chuyên biệt do các cơ sở y khoa uy tín xây dựng. Nỗ lực thanh lọc cơ thể từng ngày, bạn sẽ phần nào cứu được gan, thận, dạ dày, đại tràng và cả vòng một khỏi nhiều nguy cơ ung thư nghiêm trọng.
Thận trọng khi sử dụng thuốc tránh thai đường uống
Thuốc tránh thai đã rất quen thuộc với phụ nữ thời hiện đại, nhưng không phải thứ bạn nên lạm dụng, đặc biệt là thuốc tránh thai khẩn cấp. Theo báo cáo của WHO (World Health Organization), bên cạnh thuốc lá, khí thải diesel và plutonium, thuốc tránh thai đường uống được coi như hợp chất “có thể góp phần dẫn đến nguy cơ ung thư vú”, dù tỉ lệ rất nhỏ (1/7.690). Nghiên cứu năm 2014 của American Association for Cancer Research cũng chỉ ra rằng, nguy cơ ung thư vú ở những phụ nữ dùng thuốc tránh thai đường uống thường xuyên cao hơn đến 50%. Bạn nên tham vấn bác sĩ sản khoa để được tư vấn các biện pháp tránh thai phụ trợ nhằm hạn chế phụ thuộc thuốc tránh thai.
Cho con bú
Nếu điều kiện cho phép, bạn nên cho con bú sữa mẹ nhiều hơn. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, phụ nữ cho con bú thì nguy cơ mắc ung thư vú giảm 19% bởi chu trình này giúp duy trì mức estrogen cân bằng trong cơ thể.
Ảnh: Julie Johnson
Tự khám vú để phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường
Từ tuổi 20, phụ nữ nên tự kiểm tra vú tại nhà hàng tháng, ngay sau khi hết chu kì kinh nguyệt. Nếu thấy những dấu hiệu như núm vú chảy máu hoặc tiết dịch bất thường, nổi lên cục cứng không đau, vùng da vú sần vỏ cam, ngứa hoặc phát ban… bạn cần tìm đến các cơ sở y tế uy tín thăm khám ngay.
40-50 tuổi
Giai đoạn 40-50 tuổi, phụ nữ phải trải qua nhiều biến đổi lớn cả về tinh thần lẫn thể chất. Nguy cơ mắc bệnh ung thư vú trong thời gian này cũng bắt đầu tăng cao, vì vậy bạn không thể không lưu ý những biện pháp phòng tránh sau:
Thường xuyên thực hiện các phương pháp tầm soát ung thư vú tiên tiến
Kiểm tra định kì nồng độ hormone
Ở thời kì tiền mãn kinh, bạn sẽ trải qua nhiều triệu chứng khó chịu mà điển hình là rối loạn kinh nguyệt, tuyến giáp, giấc ngủ; thay đổi tâm trạng thất thường; u xơ phát triển; rụng tóc; tăng hoặc giảm cân ngoài kiểm soát… Tất cả những biểu hiện này là dấu hiệu cho thấy nội tiết tố đang mất cân bằng, có thể dẫn đến ung thư vú.
Ảnh: Raw Pixel
Phụ nữ 40-50 tuổi nên kiểm tra nồng độ hormone sinh học, florua, bromua, i-ốt và vitamin D định kì. Tùy thuộc vào kết quả xét nghiệm và tư vấn của bác sĩ chuyên khoa, bạn có thể điều chỉnh lại lịch sinh hoạt hoặc uống thuốc điều chỉnh hormone thích hợp.
Tầm soát ung thư vú bằng các phương pháp phát hiện sớm khác
Ung thư vú có thể phát hiện dễ dàng thông qua các phương pháp như: khám vú lâm sàng, siêu âm tuyến vú, chụp X-quang tuyến vú, xét nghiệm máu CA 15-3… Tầm soát ung thư vú không chỉ khuyến cáo cho những người có gen đột biến, có người thân bị ung thư vú, mà khuyến cáo cho tất cả phụ nữ nghi bị ung thư vú, đặc biệt là từ 40 tuổi trở lên.
Thư giãn đầu óc, thả lỏng cơ thể
Tuổi trung niên ập đến khiến người phụ nữ dễ rơi vào khủng hoảng, thậm chí trầm cảm. Có lẽ bạn chưa biết rằng căng thẳng tinh thần kéo dài cũng làm suy giảm miễn dịch và tăng nguy cơ mắc ung thư nói chung. Vì vậy, cho mình được nghỉ ngơi, thư giãn, tránh tự tạo thêm áp lực cũng là cách bạn bảo vệ bản thân khỏi căn bệnh này.
Ảnh: Blubel
60 tuổi trở lên
Phần lớn bệnh ung thư xảy đến với phụ nữ ở độ tuổi trên dưới 65. Đây chính là giai đoạn bạn cần nâng niu, đặc biệt quan tâm tới sức khỏe của mình. Nếu trong nhà có người thân ở độ tuổi này, con cháu cũng nên hỗ trợ bà thực hiện những biện pháp phòng tránh ung thư vú sau:
Tăng cường vận động
Tuổi già kéo đến, sức khỏe giảm đi là tất yếu, nhưng bạn vẫn có cách để kéo dài tuổi thọ và chất lượng sống. Chỉ cần đi bộ nhẹ nhàng mỗi tuần một giờ đồng hồ, bạn đã tự loại bỏ cho mình 20% nguy cơ mắc bệnh ung thư vú. Bên cạnh đó, thiền định, yoga, Thái Cực quyền cũng là những bài tập phù hợp cho độ tuổi của bạn.
Thận trọng khi bổ sung canxi
Uống thực phẩm chức năng bổ sung canxi để chống loãng xương là lựa chọn quen thuộc của người cao tuổi. Tuy nhiên bạn cũng cần biết rằng, bổ sung canxi quá mức mà thiếu hụt vitamin D và K có thể dẫn đến xơ vữa động mạch. Ngoài ra, mật độ xương tăng lên theo cách dư thừa cũng sẽ khiến nguy cơ mắc bệnh ung thư vú dâng lên cao gấp đôi.
Ảnh: Esther Wiegardt
Thận trọng với các liệu pháp thay thế hormone
Bước vào thời kì mãn kinh, nhiều phụ nữ lựa chọn liệu pháp thay thế hormone, trong đó estrogen được dùng dưới dạng thuốc để giúp giảm các triệu chứng mãn kinh và cải thiện chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên nghiên cứu đã chỉ ra, phụ nữ dùng thuốc điều trị nội tiết tố kết hợp estrogen và progesterone có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú lên 24%. Vì vậy, nếu muốn sử dụng liệu pháp này, bạn cần thăm khám bác sĩ chuyên khoa và xin tư vấn kĩ càng.
Một số lưu ý khác cho phụ nữ ở mọi lứa tuổi
Quan tâm đến tiền sử bệnh của gia đình
Ung thư vú có liên quan đến nhiều đột biến gen, trong đó phổ biến nhất là đột biến gen BRCA1 và BRCA2. Nếu trong gia đình có mẹ, cô, dì… bị ung thư vú thì nguy cơ các thành viên nữ khác mắc bệnh cũng cao hơn. Do vậy, chị em cần lưu ý tìm hiểu về tiền sử bệnh của gia đình và trao đổi với bác sĩ để thực hiện tầm soát ung thư vú sớm hơn.
Tránh chụp X-quang không cần thiết
Chụp X-quang là cần thiết khi chúng ta nghi ngờ có bệnh trong nội tạng hoặc được bác sĩ chỉ định. Tuy nhiên bạn cần biết rằng chụp X-quang và kiểm tra liên quan đến bức xạ thường xuyên, đặc biệt là ở vùng ngực cũng có thể kích thích sự hình thành ung thư vú.
Ảnh: Getty Images
Nhân dịp tháng phòng chống ung thư vú, ELLE Women in Society tháng 10 sẽ tổ chức hội thảo: VINH DANH NHỮNG CHIẾN BINH EVA & SỨ ĐIỆP NƠ HỒNG với sự tham gia của bác sĩ Ngô Hà Anh – BS Sản Phụ Khoa Victoria Healthcare – và chị Thủy Tiên – Co-founder & General Director của Mạng Lưới Ung Thư Vú VN (BCNV), dưới sự dẫn dắt của host Yumi Dương. Các khách mời sẽ chia sẻ những phương pháp phòng chống và điều trị bệnh ung thư vú, cũng như lan truyền nguồn cảm hứng tích cực từ những chiến binh dũng cảm đã chiến đấu và vượt qua ung thư, để chúng ta có cái nhìn lạc quan hơn về căn bệnh này.
Hội thảo ELLE Women In Society:VINH DANH NHỮNG CHIẾN BINH EVA & SỨ ĐIỆP NƠ HỒNG sẽ được tổ chức vào 9:00 – 11:30 sáng ngày 27/10/2018 tại Saigon Prince Hotel, 63 Nguyễn Huệ, Q.1, TP.HCM. Vì tạp chí ELLE hoàn toàn miễn phí vé tham gia và số lượng chỗ ngồi có giới hạn, chúng tôi khuyến khích các bạn nên đăng ký online trước.
Link đăng ký
Cảm ơn Calvin Klein Underwear đã đồng hành cùng chương trình.
—
Xem thêm:
Ung thư vú – Chữa bệnh bằng liệu pháp tinh thần
Cuộc chiến màu hồng phòng chống Ung thư vú
